WAAROM AANDACHT BESTEDEN AAN GEDRAG?

Haast, onvoldoende aandacht, afleiding, het niet dragen van persoonlijke arbeidsmiddelen, de niet-naleving van gekende voorschriften, de niet-naleving van de werkmethoden… Er zijn voorbeelden genoeg van ongevallen die te wijten zijn aan menselijk gedrag!
We weten al dat elk ongeval verschillende oorzaken heeft, maar wist u ook dat bij 2/3 van de ongevallen minstens één oorzaak te wijten is aan gedrag?

Paradoxaal genoeg stellen we vast dat investeringen in preventie zeer weinig gericht zijn op gedrag. Weinig bedrijven investeren meer dan 10% van hun preventiebudget in aspecten die te maken hebben met menselijk gedrag.

WAT IS “BEHAVIOUR BASED SAFETY” OF “BBS”?

Behaviour Based Safety is een benadering die gericht is op het versterken van de veiligheidscultuur op basis van gedrag. In de Engelse literatuur vindt men heel veel over dit onderwerp onder de term “BBS” of “Behavio(u)r Based Safety”.

Veel opleidings- of consultancy-organisaties hebben een programma ontwikkeld dat direct of indirect verband houdt met BBS. Het idee achter deze benaderingen is om te werken aan de verantwoordelijkheidszin in plaats van aan de invoering van materiële oplossingen. Bij Fullmark hebben we geconstateerd dat, naast de invoering van acties op materieel en organisatorisch niveau, het ideaal is om ook te werken aan de verantwoordelijkheidszin. Hierbij zorgen we er ook voor om niet alle verantwoordelijkheid bij de werknemer te leggen. Een dergelijke redenering zou veel te simplistisch zijn. De werknemers daarentegen betrekken en gebruik maken van hun expertise bij de inzet van het programma is een echt pluspunt! We hebben vastgesteld dat om het aantal ongevallen daadwerkelijk met de helft te doen dalen en om de organisatie in staat te stellen deze resultaten ook te behouden en zelfs nog te verbeteren, het absoluut noodzakelijk is om een gestructureerd en globaal programma in te voeren dat alle werknemers van het bedrijf op aangepaste en herhaalde manier raakt. Zo is het SMART-Safety©-programma ontstaan. Het programma hebben we jaar na jaar verder ontwikkeld, verfijnd en sterker gemaakt.

WANNEER HET GEDRAG BEÏNVLOEDEN?

Oudere modellen toonden aan de hand van een bekende grafiek aan dat, om het aantal ongevallen te verminderen, bedrijven over het algemeen eerst de technische aspecten aanpakken. Op die manier kunnen we de Fg doen dalen en bereiken we het eerste niveau. De curve toont vervolgens aan dat bedrijven zullen werken aan de organisatie. Opnieuw wordt de Fg verbeterd en wordt een tweede niveau bereikt. Dit model laat zien dat, om vooruitgang te blijven boeken, het noodzakelijk is om het gedrag, lees de menselijke factor en bijgevolg de veiligheidscultuur, aan te pakken en te beïnvloeden.

De ervaring leert ons dat deze manier van denken eigenlijk niet optimaal is. Het is namelijk contraproductief om zich eerst op de techniek te willen concentreren en pas daarna op de organisatie en het gedrag. Indien we, zoals te zien is aan de stijgende curve op onderstaande grafiek, teveel aandacht besteden aan techniek, dan zouden we zelfs in een situatie kunnen terechtkomen waarbij mensen hun verantwoordelijkheden worden ontnomen - wat in werkelijkheid paradoxaal genoeg zou leiden tot meer ongevallen. Hetzelfde geldt op organisatieniveau. Te veel willen doen en “vergeten” het gedrag aan te pakken, is geen goede oplossing. Want dans zien we vaak een nieuwe toename van het aantal ongevallen. De experts van Fullmark adviseren om al vroeg in het proces te werken aan gedragsbeïnvloeding. De blauwe curve in de grafiek laat zien dat parallel met de technische en organisatorische acties, men vanaf het begin moet werken aan het gedrag.

Ooit heeft een klant ons het volgende gezegd: “Ik zal mij later wel bezighouden met gedragsaspecten. Ik moet er eerst voor zorgen dat alles op technisch niveau in orde is”. Meerdere maanden gingen voorbij en de klant bleef ons hetzelfde antwoord geven. Op een dag vernamen we dat er een ernstig ongeval had plaatsgevonden. Een verouderde installatie was ontploft. Dit ongeval toont aan dat het natuurlijk belangrijk is om zich bezig te houden met technische aspecten. Maar net dan, wanneer we geconfronteerd worden met technische problemen, is het des te belangrijker om aandacht te hebben voor gedrag! We weten wel dat bepaalde technische aspecten niet optimaal zijn, maar het werk gaat door… Het is daarom essentieel om op mannen en vrouwen te kunnen rekenen die perfect verantwoordelijk zijn en optimaal gedrag vertonen! De realisatie van een volledige technische conformiteit van een grote productiesite kan jaren duren en is misschien zelfs een continu proces waar nooit een einde aan komt…